روزي روزگاري، ايران قدرت کشتي آسيا

نگاهي به تاريخ همه موفقيت هاي کشتي ايران در رقابت هاي آسيا
 

ايران، براي اولين بار در سال 1951 تحت هدايت صائيم آريکان ترک تبار به مسابقات جهاني کشتي آزاد رفت. از همان سال، ايران روي خط استارت شرکت در بازي هاي آسيايي 1951 دهلي نو نشست اما مسئولان هندي بازي هاي آسيايي دهلي نو دراسفند ماه سال 1329 کشتي را از فهرست بازي ها حذف کردند. با وجود آن که کشتي براي هندي ها ورزش مدال آوري هم بود اما متأسفانه بدون کشتي، پاي به رقابت ها گذاشتيم و با 7 طلا، 6 نقره و 2 برنز به کارمان خاتمه داديم درحالي که اگر کشتي بود تعداد مدال هايمان از عدد 20 رد مي شد. به هر حال در ادامه مطلب جدول صاحبان مدال هاي طلا، نقره، برنز را تا سال هاي قبل از انقلاب نوشته و بعد از انقلاب اسلامي، تنها اسامي نفرات ايران، مدال هاي آن ها و رتبه نهايي را مرور مي کنيم.

مانيل بدون ايران
 

ايران از تابستان سال 1331 شمسي فرمانرواي کشتي قاره شد در المپيک 1952 هلسينگي صاحب 3 نقره و 4 برنز در کشتي شديم. در بازي هاي آسيايي 1954 مانيل آماده نشان دادن قدرت فراوان کشتي ايران بوديم که آن اتفاق تاريخي يعني کودتاي سياه و آمريکايي 28 مرداد شکل گرفت و نتوانستيم در بازي هاي مانيل 1954 شرکت کنيم. در غياب ايران، ژاپن با 7 مدال طلا و يک نقره قدرت لايزال کشتي قاره شد.

توکيو در تسخير سلاطين توکيو
 

در بازي هاي آسيايي 1958 توکيو، 3 قهرمان کشتي ايران طلايي شدند. مثلث رويايي امامعلي حبيبي، غلامرضا تختي و عباس زندي، 3 مدال طلا به دست آوردند و ژاپني ها در 5 وزن ديگر طلا گرفتند. ژاپني ها در 3 وزن ديگر هم صاحب 2 نقره و يک برنز شدند.
ايران 3 سال بعد با همين تيم قدرتمند در مسابقات جهاني قهرمان شد، درست در توکيو ! به عبارتي ايران 3 سال بعد از ژاپن در خاک خودش انتقام گرفت.
ايران در بازي هاي آسيايي 1962 جاکارتا باز هم در مسابقات غايب بود. کمبود بودجه مانع شرکت ورزش ايران در بازي هاي آسيايي شد. بعد از يک دوره غيبت، ايران در سال 1966 در مسابقات آسيايي شرکت کرد. کشتي ايران که در سال هاي 1961 و 1965 قهرمان مسابقات کشتي آزاد قهرماني جهان شده بود هر چند در بازي هاي آسيايي 1966، از حيث امتيازات به عنوان قهرماني رسيد اما از لحاظ مدال ها و مرغوبيت آن ها بعد از تيم ملي ژاپن، دوم شد. کشتي ايران در بازي هاي آسيايي 1966 بانکوک در 3 وزن اول قافيه را به ژاپن باخت. ضمن اين که يکي از عوامل افت ايران در بانکوک 1966، جوان گرايي فوق العاده اي بود که انجام شد. بانکوک کلا براي کشتي ايران سرزمين مقدس بوده است. اين درست که در بانکوک 1966، ژاپن يک طلا بيشتر از ما گرفت. اما تمام کشتي گيران ما در بانکوک 66 به فينال رسيدند که نشان از قدرت کشتي ايران داشت. در بانکوک 1970، کشتي در بازي هاي آسيايي براي اولين بار 10 وزني شد. اولين بار در جهاني 1969 ماردل پلاتا اين اتفاق افتاده بود. 10 وزني شدن براي کشتي ايران آمد داشت چرا که در 8 وزن از 10 وزن به فينال رسيديم و در 6 وزن طلا گرفتيم. عبداله.. موحد و مسلم اسکندر فيلابي طلاي خود را در بازي هاي آسيايي تکرار کردند. ايران با 9 مدال قهرمان شد و ژاپن با کسب 10 مدال روي سکوهاي دوم ايستاد.
براي اولين بار در مسابقات آسيايي، کشتي فرنگي هم وارد گود رقابت ها شد. کشتي فرنگي ايران با يک تيم تخصصي کارش را شروع کرد. به عبارتي ايران دو تيم مجزاي آزاد و فرنگي را داشت در حالي که رقباي آسيايي تيم آزاد خود را به ميدان فرنگي کاران ايران فرستادند. در رقابت هاي مورد اشاره مسلم اسکندر فيلابي تنها قهرمان ايراني بود که در هر دو رشته آزاد و فرهنگي قهرمان شد و جمع مدال هاي طلاي خود را در تاريخ بازي هاي آسيايي به 4 رساند. در کشتي آزاد با 5 مدال طلا در فرنگي با 8 مدال طلا صاحب 13 طلاي با ارزش شديم. براي افزايش اطلاعات خوانندگان محترم ادوار بازي هاي آسيايي برگزار شده قبل از انقلاب که کشتي طي آن در سال هاي 1958، 1966، 1970 و 1974 به ميدان رفته را با جدول کامل مرور کرديم. اما از مسابقات آسيايي 1982 به بعد جدول مدال ها را کمتر مورد تاکيد قرار داده، به تيم اعزامي ايران و نتايج آن پرداخته و بيشتر به حاشيه ها نظر مي کنيم.

ژاپن، سلطان در غياب ايران
 

غيبت ايران در بازي هاي آسيايي 1978 باعث شد که ژاپني ها راحت و بدون دردسر با 6 مدال طلا قهرمان شوند. در صورت حضور ايران به طور قطع در اوزان 52، 74، 82، 90، 100 + 100 قهرمان مي شديم اما به غيبت ايران به دليل تصميم بزرگ مردم ايران براي مقابله با طاغوت تغيير کرد مانع از اين امر شد. به هرحال، ژاپن با 6 طلا، هند با 2 طلا و مغولستان و کره شمالي هر کدام با 1 طلا در رده هاي بعدي قرار گرفتند.

3 طلا در شوره زار
 

کشتي آزاد ايران در مسابقات جهاني 1982 ادمونتون، حتي يک مدال برنز هم نگرفت. اوضاع کشتي بسيار تلخ و سرد بود، اما در بازي هاي آسيايي 1982 دهلي نو با کسب 3 مدال طلا به زندگي برگشتيم. در مسابقات دهلي نو 7 مدال در 10 وزن گرفتيم. ضمن اينکه در اوزان 48، 52 و 82 کيلوگرم ناکام شديم در 74 و 90 کيلوگرم حسين محبي و در +100 کيلوگرم رضا سوخته سرايي مدال طلا گرفتند. در وزن 62 کيلوگرم محمد حسين دباغي و در 57 کيلوگرم عسکري محمديان، قهرمان 19 ساله صاحب مدال نقره شدند. احمد رضايي در 62 و بالاخره محمد گنجي در 100 کيلو گرم مدال برنز گرفتند. باز هم ژاپن بيشتر از ايران صاحب مدال شد. در بازي هاي آسيايي دهلي نو، کشتي فرنگي در مسابقات حاضر نبود.

بيشترين مدال بعد از انقلاب
 

ايران در مسابقات جهاني کشتي 1986 که در ورزشگاه تب بوداپست برگزار شد، شرکت نکرد، اما در سال 1986 براي دومين بار کشتي فرنگي وارد بازي هاي آسيايي شد. ايران در رقابت هاي کشتي و فرنگي 1986 سئول صاحب 15 مدال شد با اين حال فقط 4 مدال از اين 15 مدال زرين بودند، ضمن اين که اين تعداد مدال بيشترين مدال در بعد از انقلاب بود. در وزن 130 کيلوگرم رضا سوخته گرايي حاضر به انجام مبارزه انتخابي با عليرضا سليماني نشد بنابراين سليماني براي تيم ملي آزاد انتخاب شد و سوخته سرايي به عنوان ملي پوش وزن سنگين فرنگي ثبت شد که البته او در 36 سالگي مدال طلاي فرنگي را در بازي هاي آسيايي گرفت. در کشتي آزاد، مجيد ترکان (48)، عسگري محمدي (57)، و عليرضا محمدي (130) طلا گرفتند. يعقوب نجفي جويباري (52)، ا.. مراد زريني (74) و حسن محبي (90) نقره اي بودند و اکبر فلاح (62) و علي اکبر نژاد (68)، حسين محبي (82) و کاظم غلامي (100) برنز گرفتند در فرنگي، رضا سوخته سرايي طلا گرفت. عبدالکريم کاکا حاجي و رضا اندوز در اوزان 52 و 74 صاحب گردن آويز نقره شدند. و احد جوان صالح و مرحوم فريدون بهنام پور هم برنز گرفتند. تيم ملي کشتي آزاد ايران براي اولين بار بعد از بازيهاي آسيايي 1974 تهران در تمام اوزان به مدال رسيد، حسن و حسين محبي که 8 سال تمام رقباي آسيايي را شکست داده بودند در اين رقابت ها درست سر بزنگاه جايي که بايد مدال طلا مي گرفتند، از رقبا شکست خورده و حذف شدند.

ديگر لايق اولي نبوديم !
 

در مسابقات آسيايي 1990 پکن صاحب ضعيف ترين نتيجه براي تيم هاي ملي کشتي آزاد و فرنگي شديم. کشتي ما شايد در مواقعي کمتر از رقبا مدال طلا گرفت اما از حيث امتيازات هميشه بالاترين تيم آسيا بود، در حالي که در بازي هاي آسيايي پکن 90 رسماً تيم دوم آسيا در کشتي آزاد شديم و در کشتي فرنگي حتي يک مدال طلا هم نگرفتيم. در کشتي آزاد اويس ملاح در 52، بهروز ياري در 74 و رضا سوخته سرايي 40 ساله در 130 کيلو گرم طلا گرفتند، رسول خادم در 68 و آيت واگذاري در 82 کيلوگرم نقره گرفتند رسول خادم يک سال بعد 14 کيلو بيشتر شد و به وزن 82 کيلوگرم رفت جالب اينکه مرد 68 کيلويي 1990، سه سال بعد در جهاني تورنتو در وزن 100 کيلوگرم به ميدان رفت. ايران توسط جليل جهانشاهي در 57 و ايوب بني نصرت در 90کيلو گرم برنز گرفت.
درکشتي فرنگي هم صاحب 6 مدال شديم که رنگ هيچ کدام زرين نبود. حسين يوسفي افشار، محمد نادري و عليرضا لرستاني نقره گرفتند و مسعود قديمي، رضا سيم خواه و احد يازاج صاحب مدال برنز شدند. در کشتي بازي هاي آسيايي هيروشيما تعداد مدال هايمان باز هم کمتر شد. اگر در مسابقات 1986، صاحب 15 مدال و در سال 1990 صاحب 13 مدال شديم، در سال 1994، 11 مدال گرفتيم. در کشتي فرنگي رضا سيم خواه وحسن بابک دو مدال نقره گرفتند. سهم ما از 30 مدال فرنگي همين دو نقره بود. اما در آزاد کم کاري فرنگي کارها تا حدودي جبران شد که در اين عرصه بهروز ياري، رسول خادم، ايوب بني نصرت و اويس ملاح براي دومين بار در بازي هاي آسيايي مدال گرفتند. قادر رحمتي علي اکبر نژاد، بهروز ياري امير خادم، رسول خادم و ابراهيم مهربان، 16 طلا گرفتند. ايوب بني نصرت نقره گرفت و اويس ملاح و رضا صفايي به مدال برنز اين رقابت ها قناعت کردند. کشتي ايران بيشترين مدال را طي يک دوره از سال 1974 به بعد به دست آورد.
منبع:نشريه تماشاگر، شماره32